دانش آموزان عزيز رشتهي مکانيک خودرو، نکات مهم درس تکنولوژي شاسي و بدنه که در کنکورهاي سراسري 10 سال اخير تکرار شده به صورت خلاصه در زير آمده
است. با مراجع به کتاب درسي و يا کتاب زرد کانون فرهنگي آموزش رشتهي مکانيک خودرو ميتوانيد هرچه بيشتر براي کنکور آماده شويد.
● عوامل زير در کاهش ضريب اصطکاک تأثير دارند:
1- نفوذ روغن از کاسه نمد انتهاي ميللنگ يا جعبه دنده به محفظهي کلاچ.
2- انتخاب لنت نامرغوب.
3- ضعيف شدن فنرهاي لولهاي يا ديافراگم.
● خصوصيات جعبه دندههاي نوع دنده مورب:
1- در يک لحظه، بيش از يک دندانه از هر چرخ دنده با چرخ دندهي ديگر درگير است. در نتيجه، ظرفيت انتقال گشتاور جعبه دنده زيادتر است.
2- به علت مورب بودن دندانهها، عمل درگيري دو دندانه تدريجي و آرام است و در نتيجه کار جعبه دنده بيسر و صدا بوده، عمر جعبه دنده نيز زيادتر است.
3- چرخ دندهي مورب، در روي محور خود حرکت طولي نميکند و چرخ دندانه نسبت به محور، هرز است.
● عمل تقليل دور در گردانندهي نهايي به وسيلهي دو چرخ دندهي پينيون (چرخ دندهي محرک و کوچکتر) و چرخ دندهي کرانويل (چرخ دندهي متحرک و بزرگتر) انجام ميشود.
● جعبه دنده هاي مرحلهاي: اين جعبه دندهها داراي راندمان خوب، دوام زياد، سادگي ساختمان و تعميرات و ارزاني قيمت ميباشند. تنها عيب آنها داشتن محدوديت تبديل
دور است.
● سوپاپ اندازهگير فشار هيدروليکي: در مدارات ترمز خودروهايي به کار ميرود که سيستم ترمز آنها ترکيبي ميباشد. هرگاه چنين سوپاپي در مدار نباشد، به محض
اعمال فشار در مدار هيدروليکي ترمز به وسيلهي سيلندر اصلي، ترمزهاي ديسکي عمل ميکنندو ترمزهاي کاسهاي خيلي ديرتر از آن، فعال ميشوند.
● سوپاپ اندازهگير فشار در ابتداي مدار روغن چرخهاي جلو قرار ميگيرد.
● در ترمزهاي دو مداري، سوپاپ اندازهگير در ابتداي ترمزهاي ديسکي قرار ميگيرد.
● بالانس استاتيکي چرخها: در چرخي که بالانس استاتيکي نيست، وقتي چرخ ميچرخد، نقطهي سنگين مربوط به بالانس استاتيکي، چرخ را از زمين بلند کرده،
دوباره به زمين ميکوبد. چرخي که بالانس استاتيکي نيست، در صفحهي قائم نوسان ميکند.
● بالانس ديناميکي چرخها، در اثر عدم تعادل ديناميکي چرخ، نيروي نامتعادل، سعي در ارتعاش جانبي دارد و چرخ را به دو طرف ميپيچاند.
● بوسترهاي ترمز: نيروي پاي راننده به تنهايي توانايي ايجاد فشار مورد نياز در مدار هيدروليک ترمز را ندارد.
● براي ايجاد فشار معيوب: از تقويت کننده (بوستر) استفاده ميشود.
● براي استفاده از بوستر دو عامل به کار گرفته ميشود: خلاء موتور و فشار جو.
● قفل گاردان: طرح بسيار مناسبي است که ميتواند به ميل گاردان اجازهي حرکتهاي نوسان کننده را بدهد. چهار شاخهها ميتوانند تا 15 درجه انحراف را به راحتي
تحمل کنند.
● براي جبران تغييرات طولي ميل گاردان، که ناشي از ارتعاش محور عقب است، انتهاي ديگر ميل گاردان را کشويي هزار خاري ميسازند.
● فنرها:
1- فنر با تغييرات خطي: فنري که نسبت به افزايش مقدار معيني بار، تغيير طول معيني داشته باشد.
2- فنر سخت شونده: فنري که با نيروي کم، تغييرات طولي زيادي داشته باشد و با افزايش نيرو، تغييرات طولي آن کاهش يابد.
3- فنر نرم شونده: فنري که ابتدا در مقابل بار کم، داراي تغييرات طولي کم و سپس با افزايش بار، داراي تغييرات طولي زيادي باشد.
● درجعبه دندهي کشويي، براي درگيري راحت دو دندانهي در حالت حرکت، لازم است سرعت خطي دو دندانه يکسان باشد.
● ساختمان پولوسها:
1- ياتاقانبندي نيمه شناور: پولوس در قسمت مياني، به وسيلهي يک رولربرينگ مخروطي نگهداري ميشود. با اين طرح، پولوس، در عين انتقال گشتاور ديفرانسيل به چرخها،
بار وارده شده برخودرو را هم تحمل ميکند.
2- ياتاقانبندي سه چهارم شناور: اين ياتاقان، نيروي وارد شده از اتاق خودرو را تحمل ميکند. به اين پولوس، فقط در هنگام پيچيدن نيروي خمش وارد ميشود.
3- ياتاقانبندي تمام شناور: در اين طرح، پولوس، وزن اتاق و بار وارد شدهي عمودي را تحمل نميکند. کار پولوس، انتقال گشتاور ديفرانسيل به چرخها ميباشد.
● دستگاه سنکرونيزور شيطانکدار: براي تسريع در عمل هم سرعت کردن از هم سرعت کنندهي شيطانکدار استفاده ميشود.
● مزاياي شاسي جدا شدني:
1- کم بودن هزينهي تمام شده و اجرت کار.
2- کم بودن هزينهي تعويض قطعات.
● معايب شاسي جداشدني:
1- سنگين بودن وزن خودرو و ذخيره شدن نيروي محرکهي کمتر براي شتابگيري.
2- طراحي اين خودرو دشوار است و اغلب در هنگام تصادف، ضربه سرنشينان انتقال مييابد.
3- هزينهي راهاندازي اوليهي کارخانهي آن، بسيار سنگين است.
4- زياد بودن سر و صداي توليد و زياد بودن استهلاک بدنه و هزينهي نگهداري آن.
● اصل ردولف آکرمان: پيچش کليهي چرخ هاي خودرو، بايد حول يک مرکز واحد انجام شود.
● موتور احتراق داخلي: ماشيني است که در آن انرژي شيميايي سوخت به انرژي حرارتي و انرژي حرارتي به انرژي مکانيکي تبديل ميشود.
● فنر سوپاپ:
در يک موتور با سوپاپ ايستاده (L شکل): طول آزاد فنر حدود 52 ميليمتر است و وقتي آن را در روي سوپاپ تحت فشار نصب ميکنند، طول آن
به 5/44 ميليمتر ميرسد. وقتي سوپاپ باز ميشود، طول آن کوتاهتر شده به 5/36 ميليمتر ميرسد. بنابراين مقدار برخاستن سوپاپ (mm 8= 5/36-5/44) خواهد بود.
در سوپاپهاي معلق ( I شکل) : طول آزاد فنر 52 ميليمتر و طول فنر در روي سوپاپ 43 ميليمتر ميشود. هنگامي که سوپاپ کاملاً باز مي شود،
طول آن به 34 ميليمتر ميرسد. مقدار بلند شدن سوپاپ (mm 9= 34-43) ميباشد.
● احتراق: ترکيب سريع سوخت با اکسيژن را که توليد حرارت کند، احتراق مينامند.
● از ترکيب يک مولکول بنزين با 5/12 مولکول اکسيژن، 8 مولکول دياکسيد کربن و 9 مولکول آب به وجود ميآيد.
● وظايف ديفرانسيل (گردانندهي نهايي):
1- دور ميلگاردان را تقليل داده، گشتاور چرخ را افزايش ميدهد.
2- در سرپيچها، چرخ داخل پيچ را آهستهتر و چرخ خارج را سريعتر ميچرخاند.
3- به جز در خودروهايي که موتورهايشان به صورت عرضي قرار دارد، در ساير خودروها جهت حرکت نيروي خروجي جعبه دنده را 90 درجه تغيير ميدهد.
● مزاياي شاسي يک پارچه:
1- سبک بودن وزن خودرو و بيشتر شدن نيروي محرکه براي شتاب دادن به خودرو.
2- کمتر بودن مصرف سوخت (نسبت به خودرو با شاسي جدا شدني).
3- عدم انتقال ضربه به سرنشينان در هنگام تصادف.
4- کمتر بودن استهلاک (نسبت به شاسي جداشدني).
● معايب شاسي يکپارچه:
1- زياد بودن قيمت تمام شده.
2- گران بودن تعويض قطعات.
● انواع دندانه در سيستم گرداننده نهايي:
1- دندهي مستقيم: ضمن درگيري پرسر و صدا، در هر لحظه، فقط يک دندانه از هر چرخ، با چرخ ديگر درگير بوده، در نتيجه ظرفيت انتقال گشتاور آن زياد نيست.
2- دندهي مارپيچ، درگيري دندهها به تدريج و ملايمت انجام ميشود. ظرفيت انتقال گشتاور چرخ دندهها، زيادتر است.
3- دندهي هيپوييد: دو محور کرانويل و پينيون در يک راستا نيستند، اين چرخ دنده براي پايين بودن محور پينيون و کاستن از برآمدگي داخل اتاق خودرو مناسب است.
● شاسي يک پارچه: به خاطر سبکتر کردن وزن خودروها و کاهش نيروي اصطکاک و افزايش نيروي محرکه، از شاسي يک پارچه استفاده ميشود.
منبع: قلم چی