هنرستانی

حفاظت و ایمنی در برق - قسمت دوم

حفاظت الكتريكي:

كليه‌ي اقداماتي كه بايد در تأسيسات الكتريكي انجام شود تا از خطرات ناشي از جريان برق مانند، صدمه زدن به اشخاص و دستگاه‌هاي الكتريكي جلوگيري نمود.

 انواع حفاظت:

1- حفاظت سيم و كابل‌‌ها: براي حفاظت سيم‌ها و كابل‌ها، از فيوزها استفاده مي‌شود، تا در زمان بروز جريان اضافه يا اتصال كوتاه كه باعث از بين رفتن عايق سيم‌ها مي‌شود مدار را قطع كنند.

نكته: براي سيم‌هاي روشنايي از فيوز 10 آمپر و براي سيم‌ پريزهاي تك فاز از فيوز 16 آمپر استفاده مي‌شود.

2- حفاظت دستگاه‌هاي الكتريكي: معمولاً جهت حفاظت از دستگاه‌هاي الكتريكي از فيوزها و رله‌هاي حرارتي قبل از مصرف كننده استفاده مي‌شود، تا در صورتي كه دستگاه‌هاي الكتريكي در مقابل خطاهاي احتمالي مانند اتصال كوتاه يا جريان اضافه قرار گيرند، مدار را قطع كنند.

نكته: وقتي براي مدت زمان زيادي از سيم‌ جريان بيش از حد نرمال عبور كند به آن جريان اضافي گويند.

نكته: جهت حفاظت موتور الكتريكي، از كليد محافظ موتور استفاده مي‌شود.

3- حفاظت  اشخاص: براي حفاظت اشخاص، از سيستم‌هاي ايمني استفاده مي‌شود كه قبل از آن بايد با خطرات ناشي از برق براي اشخاص آگاه شد.

ولتاژ تماس: در صورتي كه سيم حامل جريان به بدنه‌ي فلزي دستگاه متصل شود، ولتاژ بين بدنه‌ي دستگاه و زمين به وجود مي‌آيد در صورتي كه شخص بدنه‌ي دستگاه را لمس نمايد، بين محل تماس بدن و زمين ولتاژي به وجود مي‌آيد، كه به آن ولتاژ تماس گويند.

نكته: مقاومت بدن انسان، حدود 1300 تا 3000 اهم است.

نكته: ميزان شدت جريان خطرناك براي انسان، 05/0 آمپر است.

نكته: ولتاژ بيش  از 65 ولت،  براي انسان خطرناك است.

نكته: 50% از برق گرفتگي‌ها، در اثر تماس مستقيم با سيم حامل جريان برق است و بقيه‌ي مربوط به فرسودگي در عايق سيم يا دستگاه‌ها و يا سيم‌كشي نادرست مي‌باشد.

 انواع حفاظت اشخاص:

1- حفاظت توسط سيم زمين( سيم ارت): در اين روش قسمت فلزي بدنه‌ي دستگاه برقي كه شخص آن را لمس مي‌كند توسط سيم به زمين متصل مي‌گردد تا در صورتي كه اتصال بدنه رخ دهد، جريان برق به جاي عبور از بدن توسط سيم زمين كه مقاومت كم‌تري نسبت به مقاومت شخص دارد به زمين منتقل ‌گردد.

نكته: حداكثر مقاومت سيم اتصال به زمين 2 اهم است.

نكته: سيم اتصال زمين، سبز و زرد است.

نكته: جريان برق هميشه از مسيري عبور مي‌كند كه، كم‌ترين مقاومت را دارا باشد.

نكته: اتصال زمين، براي كليه‌ي وسايل زير الزامي است:

- كليه‌ي چراغ‌هاي حياط و پارك‌ها

- كليه‌ي وسايل فلزي (پل، نرده و . . . ) در معابر عمومي و وسايل تفريحي در پار‌ك‌ها

- كليه‌ي  لوازم برقي كه با آب در ارتباط هستند. (سماور، پلوپز، اتو، بخاري، برقي، كولر . . .)

- پريزهاي منازل و كارگاه‌ها

- ماشين آلات در صنايع و وسايل ديگر الكتريكي