رشته‌ي الکترونيک
تاريخچه‌ي رشته‌ي الکترونيک
در سال 1301 هنرستان‌هاي فني و حرفهاي در ايران پايه‌گذاري شد. در همان سال، رشته‌ي برق نيز در هنرستان فني تهران (شهيدبهشتي) در خيابان قوام‌السلطنه قديمي (سي تير) راه‌اندازي شد. از آن تاريخ تا کنون متناسب با تغييرات سيستم آموزشي کشور و فناوري‌هاي روز چندين بار تغييرات کلي و جزئي داشته است. رشته‌ي الکترونيک يکي از زيرمجموعه‌هاي مرتبط با رشته‌ي برق است که امروزه در کليه‌ي رشته‌هاي صنعتي و غير صنعتي نفوذ کرده است.
رشته‌ي الکترونيک رشته‌اي است که بر اساس چارچوب تعريف‌شده براي آموزش‌هاي کارداني پيوسته در آموزشکده‌هاي فني و حرفهاي و مراکز مرتبط با دانشگاه جامع علمي کاربردي و دانشگاه آزاد و مؤسسات آموزش عالي غير انتفاعي طراحي و تدوين شده است. شاغلين به تحصيل در اين رشته مي‌توانند در دو مسير تعريف‌شده‌ي تحت عناوين ديپلم فني و حرفهاي و کاردان فني و حرفهاي دانش‌آموخته شوند.
ديپلم و کاردان در رشته‌ي الکترونيک
فارغ‌التحصيل دوره‌ي متوسطه‌ي الکترونيک فني و حرفهاي فردي است که با کسب مهارت در رشته‌ي خود قادر است در سطوح مختلف کارگر فني فعاليت کند. هم‌چنين قادر است به صورت خوداشتغال در زمينه‌هاي مختلف از قبيل فروش قطعات و دستگاه‌هاي الکترونيکي، سرويس، نگهداري و تعمير دستگاه‌هاي کوچک الکترونيکي کارآفرين باشد.
کاردان فني رشته‌ي الکترونيک به عنوان تکنسين الکترونيک شناخته شده و مي‌تواند خلأ بين کارگر و مهندس را پر کند و ارتباط بين اين دو را در صنايع برقرار سازد. کاردان فني مي‌تواند خود به عنوان کارآفرين در صنايع مرتبط با الکترونيک نيز فعاليت داشته باشد.
هدف رشته‌ي الکترونيک، تربيت نيروي انساني متعهد و کارآمد است که بتواند علاوه بر انجام وظايف شهروندي با استفاده از آموخته‌هاي خود در کليه‌ي حرفه‌هاي مرتبط با رشته‌ي الکترونيک در سطوح مياني به عنوان کارگر فني و تکنسين اشتغال يابد.
اين رشته با توجه به ماهيتي که دارد براي آقايان و خانم‌ها مناسب است؛ بنابراين هر دو جنسيت مي‌توانند در اين رشته تحصيل کنند. هم‌اکنون در سطح کشور، تعداد 36 هنرستان فني و حرفهاي پسرانه و 76 هنرستان فني و حرفهاي دخترانه وجود دارد که در آن‌ها رشته‌ي الکترونيک داير است. هم‌چنين هر دو گروه مي‌توانند در مراکز آموزشي مرتبط در سطح کارداني ادامه‌ي تحصيل دهند.
دورنماي رشته‌ي الکترونيک
با توجه به نفوذ الکترونيک در کليه‌ي شاخه‌هاي آموزشي حتي شاخه‌هاي نظري و پزشکي، به نظر مي‌رسد کاربرد اين رشته در سطوح مختلف حتي بيش‌‌تر از گذشته توسعه يابد. بنابراين در صورت ايجاد توانايي‌هاي متناسب با فناوري‌هاي نوين، زمينه‌ي اشتغال براي اين دانش‌آموختگان کماکان مهيا خواهد بود.
توانايي دانش‌آموختگان رشته‌ي الکترونيک
از آن‌جا که رشته‌ي الکترونيک در دوره‌ي کارداني داراي گرايش‌هاي متفاوتي از قبيل الکترونيک صنعتي، مخابرات، راديو و تلويزيون و الکترونيک عمومي است، توانايي اين دانش‌آموختگان پس از طي دوره‌ي کارداني متناسب با گرايش خواهد بود. در مجموع براي دوره‌ي سه‌ساله، توانايي‌هاي خاص و براي دوره‌ي 5 ساله توانايي‌هاي مشترکي وجود دارد که به شرح آن‌ها مي‌پردازيم:
توانايي‌هاي دانش‌آموختگان دوره‌ي سه‌ساله‌ي رشته‌ي الکترونيک
- تحليل مدارهاي ساده‌ي الکتريکي و الکترونيکي
- شناخت قطعات و تجهيزات الکترونيکي
- طراحي و ساخت مدار چاپي برخي از دستگاه‌هاي ساده‌ي الکترونيکي
- نصب و راه‌اندازي تجهيزات الکترونيکي ساده
- نگهداري سيستم‌هاي الکترونيکي ساده تحت نظارت مسئول مربوط
- تعمير وسايل الکترونيکي خانگي ساده
- سرپرستي بخش‌هاي کوچک تعميرات
- نصب و راه‌اندازي پخش صوت و دزد‌گير خودرو
- نصب و راه‌اندازي آنتن مرکزي ساختمان‌هاي کوچک
- کار با تعدادي از دستگاه‌هاي اندازه‌گيري الکترونيکي ساده
توانايي‌هاي مشترک دوره‌هاي کارداني در گرايش‌هاي مختلف
- کار با انواع دستگاه‌هاي اندازه‌گيري الکترونيکي
- نصب، راه‌اندازي و استفاده از تجهيزات الکترونيکي ساده در بخش خدمات و صنعت
- تشخيص عيوب و نواقص تجهيزات در بخش‌هاي خدماتي و صنعت
- تعمير و نگهداري سيستم‌هاي الکترونيکي
- سرپرستي بخش‌هاي کوچک توليدي و خدماتي مرتبط با رشته‌ي الکترونيک
- آموزش مهارت علمي و عملي رشته‌ي الکترونيک در سطح تعيين‌شده
- تجهيز و راه‌اندازي کارگاه و آزمايشگاه الکترونيک در سطح مختلف
ياد‌آور مي‌شود که برخي از توانايي‌هاي پس از طي دوره‌هاي کارآموزي مرتبط ميسر است.
طول دوره‌ي تحصيلي
طول دوره‌ي آموزشي در رشته‌ي الکترونيک 5 سال است که برنامه‌‌هاي درسي آن به دو دوره‌ي سه‌ساله‌ي هنرستان و دوساله‌ي کارداني تقسيم مي‌شود.
- هنرجويان پس از گذراندن 97 واحد درسي در دوره‌ي سه‌ساله‌ي هنرستان موفق به اخذ ديپلم در رشته‌ي الکترونيک مي‌شوند. دانش‌آموختگان اين مقطع توانايي‌هاي لازم را براي اشتغال در بازار کار کسب مي‌نمايند و مي‌توانند به عنوان کارگر فني مشغول به کار شوند.
- دانش‌آموختگان دوره‌ي سه‌ساله، پس از اخذ ديپلم در صورت تمايل و به شرط قبولي در آزمون‌هاي ورودي کارداني پيوسته‌ي رشته‌ي الکترونيک مي‌توانند در آموزشکده‌هاي فني و حرفهاي، مراکز مرتبط با دانشگاه جامع علمي و کاربردي، دانشگاه آزاد اسلامي و مؤسسات غير انتفاعي تأييدشده، ادامه‌ي تحصيل دهند. تعداد واحد‌هاي درسي در دوره‌ي کارداني متناسب با گرايش در حدود 73 واحد است. دوره‌ي کارداني به صورت 4 يا 5 نيم‌سال اجرا مي‌شود.
مشاغل قابل دست‌يابي
- تعميرکار لوازم الکتريکي خانگي ساده
- نصب و راه‌اندازي وسايل الکترونيکي ساده
- مونتاژکار مدارهاي الکتريکي
- تکنسين (فن‌ورز) تعمير وسايل و تجهيزات الکترونيکي
- تکنسين (فن‌ورز) نصب و راه‌اندازي دستگاه‌هاي الکترونيکي و ماشين‌آلات صنعتي
- طراح و مجري طرح‌هاي الکترونيکي ساده
- سرپرست خط توليد صنايع و خدمات الکترونيکي
- اپراتور سيستم‌هاي الکترونيکي
ضوابط و شرايط اوليه‌ي جهت ورود به رشته
الف: دوره‌ي سه‌ساله‌ي هنرستان
- داشتن سلامت جسماني از نظر بينايي، دست و ذهن
- علاقه‌مندي به رشته‌ي الکترونيک و اجراي کارهاي ظريف
- داشتن توانمندي و علاقه به زمينه‌هاي رياضي و فيزيک
- داشتن قدرت خلاقيت و ابتکار
- کسب نمره‌ي لازم جهت ورود به رشته‌ي صنعت (سال اول)
- گذراندن آزمون ورودي و مصاحبه (برخي از هنرستان‌ها از طريق آزمون ورودي، مصاحبه و شرط معدل گزينش مي‌کنند)
ب: دوره‌ي دوساله‌ي کارداني
با توجه به شرايط تدوين‌شده، ديپلمه‌هاي رشته‌ي الکترونيک مي‌توانند از مسيرهاي زير وارد دوره‌ي کارداني شوند:
- شرکت در آزمون‌هاي ورودي آموزشکده‌هاي فني و حرفهاي، دانشگاه آزاد، جامع علمي و کاربردي و ساير مراکز مرتبط
- ورود به دوره‌هاي پودماني علمي و کاربردي و گذراندن پودمان‌‌هاي مهارتي و در نهايت شرکت در آزمون جامع پاياني
امکان ادامه‌ي تحصيل در مقاطع بالاتر
کليه‌ي دانش‌آموختگان دوره‌ي کارداني رشته‌ي الکترونيک مي‌توانند در آزمون‌هاي کارشناسي ناپيوسته‌ي سازمان سنجش و آموزش کشور، دانشگاه آزاد و دانشگاه علمي و کاربردي شرکت کنند و پس از قبولي در دوره‌ي کارشناسي ناپيوسته ادامه‌ي تحصيل دهند. ياد‌آور مي‌شود که دانش‌آموختگان دوره‌ي کارشناسي ناپيوسته مانند تمام دانش‌آموختگان ساير دانشگاه‌ها مي‌توانند در آزمون‌هاي ورودي دوره‌هاي کارشناسي ارشد شرکت کنند و پس از پذيرفته شدن در آزمون، ادامه‌ي تحصيل دهند.
مهندس سيدمحمود صموتي
انشا درباره عاقبت فرار از مدرسه