مفاهیم و کمیتهای الکتریکی - قسمت سوم
اختلاف پتانسيل الكتريكي:
نيروي محركه الكتريكي: نيرويي كه باعث به وجود آمدن جريان الكتريكي در مدار ميشود.
پتانسيل الكتريكي: نيرو محركهاي كه بتواند بار الكتريكي را به حركت در آورد و در نتيجه جريان الكتريكي، در مدار به وجود آيد.
مقاومت الكتريكي: مقاومت اجسام در مقابل عبور جريان الكتريكي را، مقاومت الكتريكي گويند.
انواع مقاومت در يك مدار:
1- مقاومت ناخواسته و مزاحم: مانند مقاومت الكتريكي سيمهاي رابط، كه باعث هدر رفتن انرژي الكتريكي ميشود.
2- مقاومت از پيش تعيين شده: مانند مقاومت يك مصرف كننده (اتو، لامپ، . . . )
نكته: مقاومت الكتريكي را با R نمايش ميدهند و واحد آن «اهم» است.
مدار الكتريكي :
يك مدار الكتريكي ساده شامل اجزاي زير است:
1- منبع تغذيه (مولد): نقش توليد كنندهي انرژي را دارد مانند باتري يا ژنراتور
2- مصرف كننده (بار): كه وسيلهاي است كه انرژي الكتريكي را به انرژي مورد نياز تبديل ميكند.
3- سيم رابط: كه نقش انتقال انرژي الكتريكي را از منبع تغذيه به مصرف كننده دارد.
نكته: در يك مدار الكتريكي علاوه بر عناصر فوق وسايل كنترل كننده (كليد) و محافظت كننده (فيوز) نيز استفاده ميشود.
انواع مدار:
مدار بسته: در صورتي كه براي عبور جريان مسير كاملي از قطب مثبت به قطب منفي توسط سيم و مصرف كننده وجود داشته باشد.
مدار باز (ناقص): در صورتي كه عبور جريان به دلايل مختلف (قطع سيم، سوختن فيوز، . . . ) امكان پذير نباشد.
نكته: در صورتي كه در يك مدار الكتريكي مقاومت مصرف كننده به صفر برسد، در اين صورت جريان بسيار زيادي از مدار خواهد گذشت و كليهي وسايلي كه در مسير اين جريان قرار بگيرند، خواهند سوخت كه به آن اتصال كوتاه گويند .
توان الكتريكي:
مقدار كار انجام شده در واحد زمان، را «توان» يا «قدرت» گويند.
نكته: براي اندازهگيري شدت جريان، از وسيلهاي به نام «واتمتر» استفاده ميشود.
كنتور ديجيتالي: اين كنتورها مقدار انرژي الكتريكي مصرفي را در سه فاصلهي زماني (كم مصرف، مصرف متوسط و اوج مصرف) اندازهگيري ميكنند و داراي سه تعرفه (بهاي متفاوت) ميباشند.
نكته: اوج مصرف در كشور ما در تابستان بين ساعت 19 تا 23 و در زمستان بين ساعت 18 تا 22 است.
انواع جريان
جريان مستقيم (DC): اگر در يك مدار قطبهاي ولتاژ هرگز تغيير نكند و جهت جريان ثابت باشد جريان را مستقيم گويند، مانند: برق باطري
جريان متناوب (AC): جريان الكتريكي هميشه در يك جهت نيست، و جهت خود را عوض ميكند، مانند: برق شهري كه داراي موج سينوسي است.
نكته: به طور كلي جريان مستقيم و متناوب به شكل موج هستند، و تفاوت آنها اين است كه، جريان متناوب داراي موج مثبت و منفي است، ولي جريان مستقيم داراي موج منفي نيست.
س
منبع: قلم چی